The Last of Us Part II - Review

Τ’ ορκίζομαι.

Εντάξει.

Το φινάλε του The Last of Us, με τις σοκαριστικές εκείνες τελευταίες λέξεις, δεν έφυγε ποτέ. Έχει μείνει μέσα μας ανεξίτηλο, όπως έχει χαραχτεί και στην gaming βιομηχανία. Θα μπορούσαν τα παιχνίδια να «μεγαλώσουν» και να ωριμάσουν, να αντιμετωπίσουν ευθέως βαριά θέματα με προσοχή και συνέπεια; Τότε, για λίγο, φάνηκε πως πράγματι, θα μπορούσαν. Το φινάλε του The Last of Us ήταν άψογο.

Πώς παίρνει κανείς κάτι άψογο και το συνεχίζει; Δεν είναι μεγάλο το ρίσκο; Δεν υπάρχει φόβος να καταστραφεί, να απομυθοποιηθεί εντελώς και να χάσει την επίδρασή του; Φυσικά. Αλλά, χωρίς ρίσκο, δεν υπάρχει εξέλιξη. Χωρίς τον φόβο της αποτυχίας, η επιτυχία μοιάζει μικρότερη.

Τ’ ορκίζομαι.

Εντάξει. -και μετά τι;

Η Naughty Dog φτιάχνει καλά παιχνίδια. Αυτό το ξέρουμε. Φτιάχνει και καλές ιστορίες. Όμως, ποτέ μέχρι στιγμής δεν ήταν αντιμέτωπη με τόσο μεγάλη πρόκληση. Όλες της οι δημιουργίες είναι καλογραμμένες και αξιομνημόνευτες. Ποτέ άλλοτε όμως δεν βρέθηκε στη θέση να αγγίξει κάτι τόσο εμβληματικό και να πρέπει να το συνεχίσει. Και, ευτυχώς για όλους, δεν πήρε το έργο της αψήφιστα. Η συνέχεια του The Last of Us, η «επόμενη ημέρα» του Joel και της Ellie, χτυπάει σαν κεραυνός.

Η Naughty Dog δεν πατάει στις μύτες. Δεν αποφεύγει το ρίσκο. Αντίθετα, βουτά με το κεφάλι στον κίνδυνο και αποφασίζει πως η ιστορία αυτή πρέπει να ειπωθεί. Το έχει ανάγκη. Δεν θέλει να μας δώσει κάτι για να παίζουμε ενώ τρώμε ποπ κορν. Δεν στοχεύει στο να μας διασκεδάσει και να μας δείξει τι κάνουν οι αγαπημένοι μας ήρωες σήμερα. Επιθυμεί να μας ξεσκίσει, να μας χτυπήσει βάναυσα, να μας ταρακουνήσει όπως λίγες φορές έχουμε επηρρεαστεί από βιντεοπαιχνίδι.

Και τα καταφέρνει. Η ιστορία του The Last of Us Part II ανοίγει πληγές, εισχωρεί κάτω από τη σάρκα και ξεσκίζει τα σωθικά. Η καρδιά της χτυπά με μίσος και οργή, αλλά και με τρυφερότητα, αγάπη και στοργή. Είναι μία ιστορία που πρέπει να ειπωθεί, αλλιώς θα σκάσει, θα εκραγεί. Το The Last of Us Part II δεν λέει την ιστορία που θέλεις να ακούσεις, αλλά την ιστορία που θέλει να ακουστεί. Κάθισε κάτω, λοιπόν, και άκουσέ την. Μην γκρινιάξεις. Μην αντιστέκεσαι. Θα σε ανταμείψει. Θα κλάψεις. Θα θυμώσεις. Θα γελάσεις. Θα συγκινηθείς. Θα δεις με άλλο μάτι τα βιντεοπαιχνίδια.

Η Ellie μεγάλωσε

Μαζί της, μεγαλώσαμε κι εμείς. Μαζί της, ωρίμασε και η βιομηχανία, λίγο ακόμα, μέσα σε αυτά τα επτά χρόνια απουσίας του The Last of Us. Μεγαλώσαμε και έχουμε περισσότερες απαιτήσεις. Η νέα περιπέτεια της Naughty Dog στάζει οργή, αίμα και εκδίκηση, αλλά τρέμουν τα χέρια της. Σφάζει χωρίς να το σκεφτεί, αλλά με έναν κόμπο στο στομάχι. Έχει πράγματα να πει. Μιλά για την εκδίκηση, για τη βεντέτα. Για το μίσος, τη βία, την αφοσίωση, τη συγχώρεση. Για τη μεταμέλεια. Για την επιβίωση. Ο κόσμος όπου διαδραματίζονται τα γεγονότα αναπνέει, ζει και κινείται. Οι χαρακτήρες δρουν και ο κόσμος αντιδρά. Κάθε ενέργειά τους προκαλεί συνέπειες, τους γεμίζει ουλές, και όχι μόνον στο σώμα.

Δεν είστε έτοιμοι γι’ αυτό

Δεν πρόκειται να μιλήσω για την πλοκή· καλύτερα να τη βιώσεις από πρώτο χέρι. Αν έχεις όμως διαβάσει τις διαρροές, αν νομίζεις πως γνωρίζεις τι πρόκειται να συμβεί, κάνεις λάθος. Δεν είστε έτοιμοι. Ξέχασε ό,τι νομίζεις πως ξέρεις, άσε τις διαρροές πίσω σου και μπες στον αιματοβαμμένο κόσμο του The Last of Us Part II. Μπες με ανοιχτό μυαλό. Προσπάθησε να καταλάβεις γιατί γίνεται ό,τι γίνεται. Πώς ξεκίνησε. Πώς θα μπορούσε να τελειώσει. Η Naughty Dog έχει όραμα και δεν κάνει πίσω. Κάθε επιλογή της είναι μελετημένη και απόλυτα συνεπής με το σενάριο και τους χαρακτήρες της. Δεν είστε έτοιμοι γι’ αυτό.

Η πλοκή θα σε τσακίσει. Θα σε στήσει στον τοίχο, θα σου προκαλέσει άσχημα συναισθήματα. Όμως, πρέπει να την ακολουθήσεις, να τη βιώσεις, για να καταλάβεις. Δεν στάζει αίμα για να προκαλέσει. Δεν σπάει κόκκαλα για τα μάτια του κόσμου. Είναι μια βαθιά ανθρώπινη ιστορία, που εγείρει δεκάδες ηθικά διλήμματα, χωρίς ψευτοεπιλογές και ανυπόστατο «γκρι» ηθικό πεδίο. Εδώ δεν υπάρχουν καλοί και κακοί. Υπάρχει η επιβίωση, οι δικοί σου και οι άλλοι. Είναι η πιο ολοκληρωμένη και ουσιαστική αποτύπωση του «γκρίζου» που έχει στηθεί σε βιντεοπαιχνίδι και σίγουρα από τις πιο πετυχημένες γενικά. Εδώ, δεν υπάρχουν ήρωες.

Δεν μπορείς να το σταματήσεις

Ξέχασέ το και μην προσπαθείς. Όχι, δεν γράφτηκε για να «προωθήσει ατζέντες». Είναι μία από τις πιο επιδραστικές, ώριμες, πλήρεις και σοκαριστικές ιστορίες που έχει να επιδείξει το μέσο. Μην της γυρίσεις την πλάτη, επειδή διάβασες μία σύνοψη που δεν είναι καν σωστή. Είναι η καλυτερη δυνατή συνέχεια και καταφέρνει το απίθανο: προχωρά την ιστορία με συνέπεια και προσοχή, αποκτώντας λόγο ύπαρξης. Αν αγάπησες το πρώτο, αν σε συγκίνησε η ιστορία του Joel και της Ellie, αν έχεις αυτούς τους χαρακτήρες στην καρδιά σου, εμπιστεύσου το όραμα της Naughty Dog. Η ιστορία αυτή δεν σου ανήκει. Ούτε δική της είναι πια. Τη μοιραζόμαστε. Δύσκολα θα μπορούσε η συνέχεια να είναι πιο σπαραχτική, πιο εύστοχη και σημαντική. Εμπιστεύσου τη.

Δεν «τσακίζει» μόνο το σενάριο όμως

Όπως και στο πρώτο, το δεύτερο μέρος του The Last of Us δεν αφήνει το gameplay να υπάρχει εκτός της αφήγησης. Είναι όλα δεμένα, αλληλένδετα και συνυπάρχουν αρμονικά. Το gameplay του Part II μοιάζει με εκείνο του προκατόχου του, όμως εισάγει καίριες αλλαγές που μεταβάλλουν τον πυρήνα εύστοχα και ουσιαστικά. Η εμπειρία είναι παρόμοια, η λούπα επίσης: εξερεύνηση, μάχη, loot, stealth, cutscene, σε διάφορους συνδυασμούς. Κάθε τμήμα όμως έχει ανανεωθεί με σημαντικές βελτιώσεις, που αναβαθμίζουν αισθητά την εμπειρία σε όλα της τα σημεία.

Η γενικότερη αίσθηση είναι ίδια, αλλά οι αλλαγές κάνουν πράγματι τη διαφορά και αναδεικνύουν κάθε κομμάτι. Οι μάχες σώμα με σώμα είναι καλύτερα στημένες, προκαλούν ασύγκριτη ένταση και στηρίζονται από περισσότερα animations. Οι αναμετρήσεις με πυροβόλα όπλα στέκονται με μεγαλύτερη σιγουριά, με εχθρούς που αντιδρούν στα χτυπήματα ρεαλιστικά, με «παιχνίδια» της κάμερας που δεν σε αφήνουν να χαλαρώσεις και με ένα άψογο σύστημα shooting.

Οι τύποι εχθρών είναι πιο πολλοί, οι αντιδράσεις τους πιο πιστευτές, το level design απίστευτα βελτιωμένο. Το loot εντοπίζεται σε αρμόζουσες τοποθεσίες και είναι πάντοτε απαραίτητο, καθώς ο πανέξυπνος σχεδιασμός και η απόλυτα ικανοποιητική δυσκολία σε αναγκάζουν να χρησιμοποιήσεις όλα σου τα εργαλεία και, συνεπώς, να τα αναπληρώσεις ψάχνοντας για loot. Επίσης, οι αναβαθμίσεις των όπλων και της ίδιας της Ellie, εν είδει γρηγορότερου reload ή περισσότερου health αντίστοιχα για παράδειγμα, είναι πιο «απλωμένες» αυτήν τη φορά, με ξεχωριστές διακλαδώσεις που επιτρέπουν την εξατομίκευση ανάλογα με το στιλ που επιθυμεί κάθε παίκτης να ακολουθήσει. Μπορείς, δηλαδή, να ρίξεις όλο το βάρος στο stealth, με σιγαστήρες και ιδιότητες που βοηθούν στον εντοπισμό των εχθρών, αλλά έχεις και τη δυνατότητα να επενδύσεις περισσότερο στο health και τα όπλα. Όλα εξαρτώνται από το loot που θα βρεις, και τις επιθυμίες σου.

Μεγαλύτερη ανανέωση έχουν λάβει το stealth και η εξερεύνηση

Αρχικά, υπάρχουν μερικές νέες κινήσεις, όπως η αποφυγή (dodge), το άλμα και το σύρσιμο στο έδαφος. Κλασικές ικανότητες, που υπάρχουν σε άπειρα άλλα παιχνίδια, ωστόσο στο The Last of Us Part II επιτυγχάνεται η άψογη εισαγωγή τους, καθώς ο σχεδιασμός των επιπέδων έχει στηθεί με βάση τις δυνατότητες της Ellie. Υπάρχει πλέον χορτάρι, ψηλό και χαμηλότερο, στο οποίο μπορείς να συρθείς για να μην σε βλέπουν οι εχθροί. Μπορείς να πηδήξεις από το ένα κτήριο στο άλλο, να συρθείς σε τρύπες στα θεμέλιά του και, γενικά, οι περιοχές «ανοίγουν» πολύ, οριζόντια αλλά και κάθετα. Όταν θέλεις να πας κάπου, να μπεις σε ένα κτήριο, να στήσεις ενέδρα σε έναν εχθρό, οι επιλογές που σου δίνονται είναι πολλές και πάντοτε διασκεδαστικές.

Βασικό χαρακτηριστικό είναι η ποικιλία

Η λούπα του gameplay δεν καταντά κουραστική. Οι μάχες δεν είναι πιο πολλές και συχνές από όσο χρειάζεται. Οι μολυσμένοι εμφανίζονται όσο και όταν πρέπει. Οι μονομαχίες δεν ξεπερνούν την ιδανική διάρκεια. Ποτέ δεν πρόκειται να πεις «όχι κι άλλη μάχη». Βοηθάει πολύ η ευελιξία της προσέγγισης, αφού πολλές φορές μπορείς να περάσεις χωρίς να σε δει κανείς και να προχωρήσεις παρακάτω, χωρίς να πολεμήσεις κανέναν.

Επίσης, το «άνοιγμα» των επιπέδων πάει ένα βήμα παραπέρα από αυτό που περίμενα. Δεν πρόκειται για παιχνίδι ανοιχτού κόσμου· τα βασικά βήματα γίνονται με γραμμικό τρόπο. Ωστόσο, κάθε τοποθεσία περιλαμβάνει πολλαπλά προαιρετικά σημεία για εξερεύνηση που πάντοτε ανταμείβουν τον παίκτη. Μπορεί να βρεις ένα σημείωμα που, με άψογο writing, θα σε κάνει να κοντοσταθείς και να σκεφτείς για μερικά δευτερόλεπτα. «Θεέ μου», ίσως αναφωνήσεις, καθώς οι ιστορίες είναι βαριές, σκοτεινές και προκαλούν απελπισία. «Θεέ μου», θα αναφωνήσει και η Ellie που είναι ακόμα πιο «ζωντανή» από τους χαρακτήρες του πρώτου παιχνιδιού και συνεχώς αντιδρά στον περίγυρό της.

Η γραμμικότητα καλύπτεται έξυπνα και ποτέ δεν πρόκειται να νιώσεις ότι βρίσκεσαι σε έναν προκαθορισμένο, συγκεκριμένο δρόμο. Εξερευνώντας, μπορεί να βρεις ένα χρηματοκιβώτιο, το άνοιγμα του οποίου απαιτεί να λύσεις έναν μίνι γρίφο. Και ο γρίφος, και τα αντικείμενα που θα αποκτήσεις, πάντοτε αξίζουν τον κόπο. Τίποτα δεν απαναλαμβάνεται, είτε μιλάμε για assets είτε για δραστηριότητες. Κάθε σπίτι που θα βρεις, κάθε δωμάτιο, είναι εντελώς διαφορετικό από το επόμενο και έτσι δίνεται η αίσθηση πως πρόκειται για πραγματικό, υπαρκτό κόσμο.

Κάθε στιγμή μοιάζει μοναδική

Υπάρχουν και τμήματα που παρουσιάζουν έναν ημι-ανοιχτό κόσμο, και η δουλειά που έχει γίνει είναι κορυφαίας ποιότητας. Ποτέ δεν εμφανίζονται ανούσια markers, ο κόσμος δείχνει φυσικός και καταφέρνει να κινήσει το ενδιαφέρον του παίκτη αλλά και να τον οδηγήσει με τρόπους απόλυτα αφομοιωμένους στο περιβάλλον, χωρίς να σπάει ποτέ το immersion. Δεν φαίνεται πως παίζουμε ένα παιχνίδι και «καθαρίζουμε» αποστολές, αλλά πως επιβιώνουμε και ψάχνουμε τον δρόμο μας σε έναν μετα-αποκαλυπτικό κόσμο.

Αυτήν τη φορά το κρύψιμο στηρίζεται από πιο εκτενείς και καλοστημένους μηχανισμούς και πλέον μοιάζει με πραγματικό παιχνίδι stealth, μάλιστα καλύτερο σε ό,τι κάνει από άλλα που ανήκουν αποκλειστικά στο είδος. Η ένταση είναι πάντοτε σε υψηλά επίπεδα και τα συστήματα αποδίδουν πλήρως. Αυτό που όμως κλέβει την παράσταση είναι η ασύγκριτη ΑΙ των εχθρών. Και οι χαρακτήρες που μας συντροφεύουν χαρακτηρίζονται από άριστη ΑΙ, και έτσι μάλιστα εξαλείφεται ένα από τα προβλήματα του πρώτου παιχνιδιού, που έβαζε τους συντρόφους του παίκτη να αντιδρούν με εντελώς παράταιρους τρόπους και να βγαίνουν από κρυψώνες, χωρίς όμως να τους αντιλαμβάνονται οι εχθροί. Εδώ, αυτά δεν συμβαίνουν, ευτυχώς. Οι συνοδοιπόροι της Ellie είναι βοηθητικοί· σκοτώνουν εχθρούς σε stealth, επιτίθενται σε κάποιον που έχει «στριμώξει» την πρωταγωνίστρια και γενικά δεν μπαίνουν στη μέση ούτε και πλήττουν το immersion.

Οι εχθροί δε, είναι ανεπανάληπτοι

Ποτέ ξανά δεν έμοιαζαν οι αντίπαλοι σε ένα παιχνίδι τόσο ζωντανοί, τόσο αληθινοί. Οι αντιδράσεις τους είναι ρεαλιστικές και λογικές κάθε στιγμή. Οι τρόποι με τους οποίους ερευνούν τους χώρους για να εντοπίσουν την Ellie, το πώς κάνουν τις περιπολίες τους, οι αντιδράσεις τους όταν βλέπουν έναν σύντροφό τους νεκρό, πάντοτε συναρπάζουν και ανεβάζουν κατά πολύ τον πήχη.

Δεν μπορείς να προβλέψεις τις κινήσεις τους, δεν κάνουν τις κλασικές «περιπολίες». Επικοινωνούν, αντιδρούν, συνεργάζονται, σου κάνουν τη ζωή δύσκολη. Οι στρατηγικές που ακολουθούν έχουν μία πολύ πειστική τυχαιότητα που καταφέρνει να εξοιμοιώσει την πραγματικότητα σε πρωτοφανές επίπεδο. Αποκορύφωμα, όταν συναντάμε πολλούς τύπους εχθρών ταυτόχρονα και βλέπουμε πως αντιδρά, για παράδειγμα, ένας άνθρωπος που μας ψάχνει στα σκοτεινά και ξαφνικά βρίσκει ένα Clicker…

Κάθε αντίπαλος που συναντάμε μοιάζει ξεχωριστός, ενώ όλοι τους εκφράζουν τα συναισθήματά τους ανάλογα με την κατάσταση· θυμώνουν, στεναχωριούνται, φοβούνται. Εξαιρετικό εργαλείο σε όλο αυτό είναι το ανυπέρβλητο animation των προσώπων αλλά και των σωμάτων. Κάθε κίνηση μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους και έτσι ποτέ δεν φαίνεται ότι αντιμετωπίζουμε, ή ότι χειριζόμαστε, κομμάτια από πίξελ.

Ο σχεδιασμός των επιπέδων παίζει τον ρόλο του και στο stealth, αφού δίνει τη δυνατότητα στον παίκτη, σε συνδυασμό με τις νέες κινήσεις της Ellie, να πλησιάσει τους εχθρούς από ψηλά, ή να μπει σε ένα κτήριο από μία τρύπα ή κολυμπώντας κάτω από συντρίμμια. Βέβαια, και οι αντίπαλοι έχουν ανάλογες διευκολύνσεις αφού, για παράδειγμα, αν στέκονται σε ψηλότερο επίπεδο από την Ellie μπορούν να την εντοπίσουν ακόμα κι αν κρύβεται σε χόρτα.

Ένας νέος τύπος εχθρών είναι τα σκυλιά, που έχουν τη δυνατότητα να εντοπίζουν δια της όσφρησης. Έτσι, κάθε απόπειρα για κρυφτό καθίσταται ανούσια και ο παίκτης αναγκάζεται να αναζητήσει διαφορετική προσέγγιση, λαμβάνοντας υπόψη και το trail της μυρωδιάς της Ellie, που φαίνεται όταν μπαίνουμε στο mode “listen”.  Με λίγα λόγια, πλέον έχουμε να κάνουμε με ένα πλήρως ολοκληρωμένο stealth παιχνίδι και μάλιστα από τα καλύτερα δείγματα του είδους.

Βία, σκοτάδι, σπλάτερ, άγχος

Στη βάση του, πάντως, το The Last of Us Part II παραμένει ένα παιχνίδι τρόμου/επιβίωσης. Και εδώ διαπρέπει εξίσου. Οι μολυσμένοι λειτουργούν με απρόβλεπτους τρόπους που βάζουν τον παίκτη σε μόνιμη εγρήγορση, ενώ πολλές συναντήσεις μαζί τους είναι προαιρετικές. Γενικότερα, υπάρχουν αρκετά προαιρετικά κομμάτια και μάλιστα πολλά από αυτά είναι εξαιρετικά και ιδιαίτερα αξιομνημόνευτα.

Ως παιχνίδι τρόμου, το TLOU2 κερδίζει απέναντι σε άλλα μεγαθήρια, όπως τα Resident Evil. Είτε μιλάμε για σκηνικά γεμάτα αγωνία, είτε για μάχες με φλογοβόλα απέναντι σε τεράστια κτήνη, η Naughty Dog κατάφερε να στήσει ένα εξαιρετικό σύνολο με απίστευτη ατμόσφαιρα, αποπνικτική, κλειστοφοβική και κρύα, και εξαίσια σχεδιασμένες μάχες. Σπλάτερ, υπάρχει μπόλικο: θα δεις χέρια να κόβονται, κομμάτια να εκτοξεύονται και αίμα παντού. Και θα σε ενοχλήσει.

Με λίγα λόγια και για να απαντήσω στην ερώτηση που σίγουρα έχεις στο μυαλό σου: Ναι, το The Last of Us Part II είναι καλύτερο, σε όλα, από το πρώτο παιχνίδι. Παίρνει κάθε στοιχείο του προκατόχου του, το γυαλίζει, το εξελίσσει, το αναπτύσσει όσο χρειάζεται και δίνει ένα άψογο συνολικό αποτέλεσμα, βαθύ, διασκεδαστικό, έντονο, συγκλονιστικό. Η δράση ρέει απίστευτα ομαλά, ταξιδεύει σε διάφορες τοποθεσίες και δίνει φοβερά set-pieces ενώ κινείται με σιγουριά, χωρίς να βιάζεται, αλλά και διατηρώντας την έντασή της.

Το νέο The Last of Us δεν ξεπερνά μόνο τον πρόγονό του, αλλά και τα περισσότερα παιχνίδια, σε όποιο από τα υποείδη του κι αν ανήκουν. Δηλαδή, είναι πιο αξιόλογο ως παιχνίδι τρόμου από τα περισσότερα παιχνίδια τρόμου, πιο δυνατό στο stealth από αμιγώς stealth τίτλους, το ίδιο ισχύει στο shooting, στην εξερεύνηση και, για να μην απαριθμούμε, παντού.

Αυτό που όμως καταφέρνει να ανεβάσει την εμπειρία ακόμα περισσότερο, είναι ο τρόπος με τον οποίον το gameplay δένει με το σενάριο. Δεν υπάρχει αυτός ο διαχωρισμός, με οθόνες loading, με καθαρή τμηματοποίηση του παιχνιδιού κλπ. Εδώ όλα συμβαίνουν οργανικά, και δίνουν ρεαλιστική αίσθηση. Δεν μοιάζει με παιχνίδι, αλλά με μία συνεχόμενη περιπέτεια που ρέει και αντιδρά από την αρχή μέχρι το τέλος, για τις 25-30 ώρες που διαρκεί.

Αναμενόμενα εξακολουθεί να κυριαρχεί η αφηγηματική μέθοδος που στηρίζεται σε διαλόγους εν μέσω gameplay. Οι διάλογοι αυτοί, αλλά και όλοι, είναι άριστα γραμμένοι, πολύ ανώτεροι εκείνων του πρώτου παιχνιδιού. Οι writers έχουν ωριμάσει, βρήκαν το πάτημά τους και μας προσφέρουν ολοκληρωμένους χαρακτήρες, απόλυτα συνεπείς και εξαιρετικά ενδιαφέροντες, με ανάπτυξη που βασίζεται σε πολύ πετυχημένες αλληλεπιδράσεις, με χιούμορ και συναισθηματική φόρτιση όπου και όσο χρειάζεται.

Εδώ, δεν υπάρχουν ήρωες

Υπάρχουν μόνον οι δικοί σου, και οι «άλλοι». Και οι άλλοι όμως, έχουν τους δικούς τους. Κεντρικό θέμα του The Last of Us Part II είναι η βία και πώς αυτή επηρρεάζει τους ανθρώπους. Μιλά για τις ουλές, σωματικές και συναισθηματικές, που αφήνει η βία στους ανθρώπους. Για το πώς τους αλλάζει ανεπανόρθωτα. Στο Part II, το σκέφτεσαι δύο φορές όταν πας να σκοτώσεις κάποιον. Η βία του The Last of Us Part II ενοχλεί. Είναι από τις λίγες φορές που ένα βίαιο παιχνίδι προσπαθεί και πράγματι κατορθώνει να είναι ανοιχτά ενάντια της βίας, με άμεσο και ουσιαστικό τρόπο.

Οι αναμετρήσεις είναι βάναυσες, μελαγχολικές και καθόλου ευχάριστες. Δεν δίνουν την αίσθηση του action hero, αλλά σε κάνουν να αναρωτιέσαι εάν ο νεαρός που μόλις σκότωσες είχε οικογένεια να τον περιμένει στο σπίτι. Το κεντρικό θέμα, η οργή, το μίσος, οι επιπτώσεις τους, αποτυπώνεται παντού.

Η Ellie είναι θυμωμένη

Η οργή της στήνει τον τόνο του παιχνιδιού. Παρόλο που υπάρχει χιούμορ και σκηνές πιο ανάλαφρες, το ύφος εδώ είναι βαρύ. Φαίνεται ξεκάθαρα ότι η κατάσταση που επικρατεί στον κόσμο και όσα έχουν αναγκαστεί οι άνθρωποι να περάσουν τους άφησαν πληγές, τους άλλαξαν. Πρόκειται για μία πάρα πολύ έντονη εμπειρία. Συνήθως, όσο κατά της βίας κι αν είναι οι προθέσεις, στο τέλος η βία είναι διασκεδαστική, σε ένα παιχνίδι. Εδώ όμως είναι αλλιώς. Πάντοτε νιώθεις πως η βία έχει βάρος, και υπάρχουν μερικές σκηνές που σε τραβούν κάτω σαν σκουριασμένη άγκυρα και σε πνίγουν σε ποτάμι αίματος.

Δεν είναι ακριβώς διασκεδαστικό

Και, παρόλο που είναι, δεν είναι κιόλας. Το gameplay είναι άψογο και τα συστήματα τρομερά καλοστημένα, και κάθε κομμάτι είναι απίστευτα ικανοποιητικό. Όμως, υπάρχει πάντοτε μία πιο σκοτεινή προέκταση. Θα περάσεις υπέροχα, μα θα ζοριστείς κιόλας. Όταν σκοτώνεις έναν εχθρό, οι υπόλοιποι φωνάζουν το όνομά του με πόνο. Οι σκύλοι δεν μοιάζουν με όπλα, αλλά με κατοικίδια, που αγαπιούνται απ’ τα αφεντικά τους.

Οι διάλογοι μεταξύ των εχθρών σε μια τυχαία στιγμή, οι κινήσεις τους, οι εκφράσεις των προσώπων τους, όλα βοηθούν στο να τους νιώθει ο παίκτης ως υπαρκτά πρόσωπα και όχι ως άψυχους στόχους. Η Ellie δεν σκοτώνει όπως ο Nathan Drake. Η Ellie κουβαλά το βάρος των πράξεών της, έχει μεγαλώσει μέσα σε αυτόν τον κόσμο, έχει ποτιστεί με απογοήτευση και μίσος. Θα το σκεφτείς διπλά πριν πατήσεις τη σκανδάλη. Θα αναθαρρήσεις πριν κόψεις ένα λαρύγγι.

Οι ερμηνείες των ηθοποιών αποδίδουν με μαεστρία τους χαρακτήρες και τις προσωπικότητές τους. Κάθε ένας και κάθε μία, δίνουν τον καλύτερο εαυτό τους και ενσαρκώνουν τους χαρακτήρες υπέροχα. Οι πρωταγωνιστές ιδίως, σε κάθε στιγμή, είναι συγκλονιστικοί. Και δεν μένει μόνο στο voice acting η δουλειά τους. Η τεχνολογία πλέον έχει δώσει στη Naughty Dog τη δυνατότητα να εξομοιώσει απόλυτα την ερμηνεία του ηθοποιού σε ψηφιακή μορφή, μέσω motion capture.

Το αποτέλεσμα είναι σοκαριστικό και δεν έχει προηγούμενο. Ένα βλέμμα γεμάτο πόνο καταφέρνει να πει πάρα πολλά και έτσι εξαλείφεται η ανάγκη για exposition ή για άλλα κόλπα που θα μετέδιδαν τα συναισθήματα των χαρακτήρων. Το The Last of Us Part II βρίσκεται στην αιχμή της τεχνολογίας και εκμεταλλεύεται απόλυτα τη θέση του, αποφεύγοντας τους φθηνούς εντυπωσιασμούς και χρησιμοποιώντας ό,τι έχει με ουσιαστικό τρόπο.

Το κύκνειο άσμα της γενιάς

Η γενιά κλείνει και, όπως και στο τέλος της προηγούμενης, το The Last of Us έχει τον ρόλο ενός από τα τελευταία μεγάλα απόκλειστικά της κονσόλας της Sony. Η Naughty Dog αξιοποιεί όλη της την εμπειρία από τη γενιά αυτή και φτιάχνει το απόλυτο exclusive, όσον αφορά στα γραφικά και τον σχεδιασμό. Η εξέλιξη της δουλειάς της εταιρείας είναι ξεκάθαρη, από το πρώτο TLOU, στο Uncharted 4 και τώρα εδώ, στο πιο φιλόδοξο και εντυπωσιακό έργο της.

Το περιβάλλον του TLOU2 είναι μουντο, κατεστραμμένο και μίζερο, αλλά ταυτόχρονα έχει μια άγρια ομορφιά. Οι πόλεις έχουν πνιγεί στη βλάστηση, οι άνθρωποι δείχνουν στα πρόσωπά τους τι έχουν περάσει, τα κτήρια κοσμούν τον ορίζοντα επιβλητικά μα και άδεια. Οι λεπτομέρειες είναι φοβερές, απίστευτα αρμόζουσες σε κάθε περίπτωση και στήνουν ένα πολύ ρεαλιστικό υπόβαθρο, πάντοτε πάρα πολύ πυκνό. Ο φωτισμός, η χρωματική παλέτα, τα οπτικά εφέ -η φωτιά ειδικά, κλέβει την παράσταση- και κάθε, μα κάθε πτυχή του οπτικού αποτελέσματος είναι άψογα δοσμένη.

Μεμονωμένα, το οπτικό αποτέλεσμα σε οποιαδήποτε στιγμή είναι άρτιο, αλλά δεν είναι πάντοτε φανταχτερά εντυπωσιακό, ακριβώς εξαιτίας του μουντού περιβάλλοντος και της έλλειψης πηγών φωτός. Δεν υπάρχουν, δηλαδή, συνεχώς εντυπωσιακές σκηνές, με φώτα, εφέ και κίνηση. Αντ’ αυτού, έχουμε εξαιρετικά ρεαλιστική απεικόνιση που φτιάχνει ένα κάδρο που στο σύνολό του είναι ανεπανάλληπτο.

Η συνολική εικόνα είναι χωρίς αμφιβολία στα κορυφαία δείγματα της γενιάς. Τα μοντέλα είναι απίστευτα λεπτομερή και σε πολλά σημεία διακρίνεται φωτορεαλιστική απεικόνιση. Οι επιφάνειες αποτυπώνονται εξαίσια σε κάθε περίπτωση, όποιο κι αν είναι το υλικό και σε όλες τις καιρικές συνθήκες, και κάτω από κάθε διαφορετική εστία φωτός. Μέχρι εκεί που φτάνει το μάτι, ως τον ορίζοντα, η εικόνα είναι προσεγμένη και καταφέρνει να ξεγελάσει ώστε να μην φαίνονται τεχνολογικοί περιορισμοί και ο παίκτης να νιώθει πως βρίσκεται σε πραγματικά περιβάλλοντα. Οι φωτισμοί δε, είναι από τους πιο ρεαλιστικούς που έχουμε δει και βοηθούν απίστευτα την ατμόσφαιρα. Προβλήματα δεν εμφανίζονται πουθενά και το παιχνίδι «τρέχει» άψογα συνεχώς.

Αραιές, μελαγχολικές νότες

Σε ίδιο επίπεδο κινείται ο ήχος. Η μουσική του Gustavo Santaolalla για άλλη μία φορά κατορθώνει να βοηθήσει στον ορισμό του ύφους και της ατμόσφαιρας, και οι φανταστικές μελωδίες είναι πάντα αρμόζουσες στη σκηνή όπου τις ακούμε αλλά και στο συνολικό έργο. Το soundtrack του TLOU2 προκαλεί ακριβώς τα επιθυμητά συναισθήματα, είτε πρόκειται για άγχος σε μία μάχη είτε για συγκίνηση και μελαγχολία σε μία φορτισμένη στιγμή. Η μουσική ακολουθεί μινιμαλιστική προσέγγιση και δεν παίρνει κεντρικό ρόλο συνεχώς· μία σωστή και καλά μελετημένη επιλογή που ενισχύει τη μοναχική, μετα-αποκαλυπτική ατμόσφαιρα απίστευτα.

Ο ηχητικός σχεδιασμός γενικότερα είναι επίσης από τα δυνατά στοιχεία του τίτλου. Γενικά, κυριαρχεί η ησυχία, όμως ποτέ δεν είναι απόλυτη. Εκτός από τους διαλόγους μεταξύ των χαρακτήρων, ακούμε και τους ήχους της πόλης, που όμως δεν είναι κόρνες, φωνές και αυτοκίνητα. Ακούμε νερό να κυλά, χορτάρι να χαϊδεύεται από τον άνεμο, σκουριασμένα σίδερα να τρεμοπαίζουν ετοιμόρροπα. Ακούμε τη φύση να καταλαμβάνει τα στοιχειωμένα απομεινάρια των πόλεων.

Ο ήχος επίσης βοηθά και το gameplay. Μπορεί να μας φωνάξει ο συνοδοιπόρος μας πως κάποιος είναι πίσω μας. Ίσως ακούσουμε έναν εχθρό να μιλά με έναν φίλο του και καταλάβουμε πού βρίσκεται ο κίνδυνος. Ένας clicker κάνει συγκεκριμένους ήχους, διαφορετικούς από τους άλλους μολυσμένους. Κάθε εστία ήχου κάνει αισθητή την τοποθεσία της και μπορούμε να συνθέσουμε ένα αμυδρό πλαίσιο του περίγυρού μας μόνον ακούγοντας. Επίσης, στις μάχες, τα ηχητικά εφέ εντείνουν κάθε κίνηση της Ellie, με ήχους από κρανία που σπάνε, κραυγές και ουρλιαχτά.

Η σκηνοθεσία, συνολικά, είναι κορυφαία. Η Naughty Dog πάντα προσπαθεί να ενώσει το gameplay με την αφήγηση και τα cutscenes, και αυτήν τη φορά τα κατάφερε καλύτερα από ποτέ. Οι διάλογοι ακούγονται συνεχώς και δεν περιορίζονται στα cutscenes, τα οποία δεν διαχωρίζονται αισθητά από το gameplay. Οι αποφάσεις που έχουν πάρει οι δημιουργοί είναι μελετημένες και, τελικά, ο ρυθμός της αφήγησης αλλά και του gameplay είναι άψογος.

Το πιο προσβάσιμο παιχνίδι μέχρι σήμερα

Το TLOU2 έχει εντυπωσιακά εκτενείς επιλογές προσβασιμότητας, που λαμβάνουν υπόψη παίκτες με ένα μεγάλο εύρος διαφορετικών αναγκών. Εδώ, δεν χωράνε ανοησίες όπως το “Git Gud”. Το νέο παιχνίδι της Naughty Dog είναι φτιαγμένο ώστε να μπορεί να το απολαύσει όσο το δυνατόν περισσότερος κόσμος, χωρίς να ζοριστεί.

Σχεδόν κάθε πτυχή του gameplay είναι παραμετροποιήσιμη, σε εντυπωσιακό βαθμό πραγματικά. Εκτός του ότι μπορείς να αλλάξεις τη δυσκολία συγκεκριμένων χαρακτηριστικών, όπως π.χ. να μεταβάλεις το damage που δέχεται η Elllie ή το πόσο εύκολα την εντοπίζουν οι εχθροί, υπάρχουν και ακόμα πιο στοχευμένες επιλογές. Μπορείς να αλλάξεις το μέγεθος των υποτίτλων και άλλων ειδοποιήσεων, να ενεργοποιήσεις φίλτρα για ανθρώπους με αχρωματοψία.

Δίνεται επίσης η δυνατότητα αλλαγής του mapping των πλήκτρων και επιλογής του αν πρέπει να κρατάμε πατημένο ένα κουμπί για να πυροβολήσουμε. Υπάρχουν και διευκολύνσεις όπως η αυτόματη αλλαγή όπλου όταν τελειώνουν οι σφαίρες, που εξαλείφει την ανάγκη να μπεις στα -άριστα ομολογουμένως- μενού, ή ειδοποιήσεις στην οθόνη για το πού βρίσκονται οι εχθροί. Για όσους έχουν δυσκολίες στην όραση, υπάρχουν συγκεκριμένα modes που τονίζουν διάφορα στοιχεία, όπως τους εχθρούς, με ξεχωριστά χρώματα. Ακόμα, υπάρχει η δυνατότητα να κάνεις zoom με τη χρήση του touchpad σε συγκεκριμένα στοιχεία που βλέπεις στην οθόνη.

Εκτός αυτών, ο ήχος είναι τόσο καλοδουλεμένος που από μόνος του βοηθάει στην περιήγηση του κόσμου. Τέλος, υπάρχει ένα φανταστικό text-to-speech mode που διαβάζει δυνατά διάφορα κείμενα. Οι επιλογές δεν σταματούν εκεί, αφού μπορείς ακόμα και να χαμηλώσεις την ταχύτητα της δράσης, αν τα αντανακλαστικά σου δεν σου επιτρέπουν να απολαύσεις το παιχνίδι. Και, όλα αυτά λειτουργούν ξεχωριστά, δηλαδή δεν έρχονται σε πακέτο· ο κάθε παίκτης μπορεί να ενεργοποιήσει ό,τι και σε όποιον βαθμό θέλει. Μπορείς, δηλαδή, να παίξεις το παιχνίδι σε hard δυσκολία, χρησιμοποιώντας όμως κάποιες επιλογές προσβασιμότητας. Μία εξαιρετική δουλειά που αξίζει πραγματικά συγχαρητήρια και θέτει νέα στάνταρ.

Ελληνική μετάφραση

Καλή δουλειά έχει γίνει και στη μετάφραση στα ελληνικά, στους υπότιτλους αλλά και στη μεταγλώττιση. Οι υπότιτλοι αποδίδουν το νόημα των εκφράσεων με εξαιρετικούς τρόπους, ξεφεύγοντας από την αυτολεξεί απόδοση, προσαρμόζοντας έτσι περισσότερο και πιο σωστά τους διαλόγους και τα κείμενα στα ελληνικά. Η ελευθερία αυτή επιτρέπει στη μετάφραση να πλησιάζει πιο κοντά στον καθημερινό λόγο στα ελληνικά, αλλά και στο επιδιωκόμενο ύφος του The Last of Us. Πολύ θετικό είναι πως η text to speech λειτουργία υπάρχει και στα ελληνικά.

Οι ηθοποιοί που ενσαρκώνουν τους χαρακτήρες στα ελληνικά κάνουν αξιοπρεπή δουλειά, κάποιοι λιγότερο και άλλοι περισσότερο, δίνοντας ένα αποτέλεσμα που είναι πολλές σκάλες κάτω από το αντίστοιχο στα αγγλικά, όμως είναι επαρκές. Φαίνεται πως υπάρχει σκηνοθεσία και οι ηθοποιοί δεν διαβάζουν ξερές ατάκες out of context. Αν κάποιος, για οποιονδήποτε λόγο, προτιμά να βλέπει ταινίες σε ελληνική μεταγλώττιση, δεν θα απογοητευτεί από το TLOU2.

Νέα standards στο gaming

Τελικά, παρά τις αντιξοότητες με τα leaks και τις αντιδράσεις, η Naughty Dog έχει τον τελευταίο λόγο. Θέτει νέα standards σε ό,τι απαρτίζει ένα βιντεοπαιχνίδι· στο gameplay, τον σχεδιασμό, τα γραφικά και τα animations, τον ρεαλισμό και κυρίως στο storytelling. Τα παιχνίδια που ανταμείβουν όπως το TLOU2 είναι μετρημένα στα δάχτυλα, και όλα βρίσκονται στο πάνθεον των πιο αξιομνημόνευτων εμπειριών που μας έχει προσφέρει το μέσο. Σπαρακτικό, σκληρό, γεμάτο αγάπη. Ωμό, βελτιωμένο, τολμηρό και οργισμένο. Το The Last of Us Part II θα σε αλλάξει.

Στ’ ορκίζομαι.

Το παιχνίδι μάς παραχωρήθηκε από την εκδότρια εταιρεία για τις ανάγκες του review.